Kierownik laboratorium
dr inż. Alicja Bakalarz - adiunkt
Pracownicy
dr inż. Magdalena Duchnowska - adiunkt
dr inż. Tomasz Ratajczak - adiunkt
dr inż. Danuta Szyszka - adiunkt
Technicy
mgr inż. Piotr Karwowski - specjalista
mgr inż. Tomasz Stępień - technik
Emerytowani pracownicy
prof. dr hab. inż. Jan Drzymała
dr hab. inż. Andrzej Łuszczkiewicz - prof. uczelni
Historia Laboratorium sięga roku 1968, gdy na Wydziale Górniczym Politechniki Wrocławskiej rozpoczęto wykłady z przeróbki kopalin. W roku 1973, w Instytucie Chemii Nieorganicznej i Metalurgii Pierwiastków Rzadkich Politechniki Wrocławskiej powołano Zespół Przeróbki Kopalin. Organizatorem i kierownikiem Zespołu był prof. dr hab. inż. Janusz Laskowski. Zakład liczył wówczas 12 osób. W roku 1982, po wyjeździe Profesora Laskowskiego do USA następnie do Kanady, kierownikiem został dr inż. Janusz Lekki. W tym też roku część Zespołu przeniesiono do Instytutu Górnictwa i po połączeniu z zespołem Zakładu Przeróbki i Obróbki Skał Wydziału Górniczego, powołano Zakład Przeróbki Kopalin. Kierownikiem Zakładu został dr inż. Jerzy Malewski, a w latch 1983-1996 był nim dr inż. Andrzej Łuszczkiewicz. W roku 1991 rozszerzono zakres działalność zakładu na gospodarkę surowcami i odpadami oraz zmieniono nazwę zakładu na Zakład Przeróbki Kopalin i Odpadów. Kierownikiem Zakładu w latach 1996-2002 był prof. dr hab. inż. Jan Drzymała, a następnie ponownie dr hab. inż. Andrzej Łuszczkiewicz, prof. uczelni. Obecnie kierownikiem Laboratorium jest dr inż. Alicja Bakalarz.
Przeróbka surowców mineralnych jest interdyscyplinarną dziedziną nauki i techniki zajmującą się przygotowaniem produktów górnictwa (kopalin) do potrzeb odbiorców. Nie jest możliwe wykorzystanie kopalin bez poddania ich procesom przeróbczym.
Laboratorium prowadzi działalność dydaktyczną głównie na Wydziale Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej. Wykładane przedmioty dotyczą metod i problemów wykorzystania i przeróbki surowców mineralnych oraz ekologicznych następstw tego wykorzystania. Dla studentów I roku Wydziału Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Zakład prowadzi zajęcia z chemii ogólnej. Działalność naukowo-badawcza obejmuje badania podstawowe i technologiczne dotyczące właściwości i oceny możliwości wykorzystania wszelkich surowców mineralnych, a także półproduktów i produktów odpadowych pochodzenia mineralnego. Laboratorium jest praktycznie jedynym w regionie dolnośląskim ośrodkiem dysponującym pełnymi możliwościami prowadzenia badań nad wykorzystaniem różnych stałych surowców mineralnych.
Laboratorium jest dobrze wyposażone w specjalistyczne urządzenia do przeróbki surowców mineralnych i odpadowych oraz wydzielania z nich cennych składników. Dysponujemy urządzeniami pozwalającymi wykonywać badania i opracowania dotyczące:
· wzbogacalności surowców metodami flotacji, separacji magnetycznej i elektrycznej, wzbogacania grawitacyjnego, flokulacji, koagulacji, aglomeracji olejowej i innymi metodami specjalnymi,
· modelowania i symulacji komputerowej systemów operacji przeróbczych,
· zagospodarowania i rekultywacja wyrobisk.
Od początku swego istnienia zespół przeróbki kopalin zajmował się opracowaniem podstaw technologii wykorzystania różnych surowców mineralnych począwszy od podstawowych badań właściwości mineralogiczno-chemicznych, fizycznych, fizykochemii powierzchni oraz właściwości strukturalnych, skończywszy na uruchomieniu procesów przeróbczych w skali wielkolaboratoryjnej oraz półtechnicznej. W Zakładzie Przeróbki Kopalin i Odpadów opracowano od podstaw i sprawdzono w większej skali oryginalne technologie m.in.:
· wzbogacania rud pierwiastków ziem rzadkich (lantanowców) z Wietnamu, Mongolii i ze źródeł krajowych,
· zastosowania nowych odczynników flotacyjnych i wydzielania niektórych składników towarzyszących rudom miedzi z rejonu Lubina,
· wzbogacania rud tytanowo-magnetytowych w celu otrzymywania wysokojakościowych koncentratów ilmenitowych,
· pozyskiwania minerałów ciężkich z krajowych złóż okruchowych, głównie z regionu dolnośląskiego i południowego Bałtyku z wydzielaniem koncentratów cyrkonu, ilmenitu, rutylu i monacytu,
· kompleksowej przeróbki rud molibdenowo-wolframowo-miedziowych z rejonu Myszkowa,
· otrzymywania koncentratów skaleniowych z leuko-granitów oraz z odpadów po przeróbce granitów.
Badania te często związane były z rozpoznaniem geologiczno-surowcowym nowo odkrywanych złóż i były prowadzone we współpracy z przedsiębiorstwami i instytutami geologicznymi, zakładami przemysłowymi lub na zlecenie instytucji rządowych.
W Zakładzie opracowano oryginalne metody badawcze:
· określania fizykochemicznych właściwości minerałów związane z oceną ich flotowalnością i hydrofobowością,
· oceny energochłonności rozdrabiania materiałów okruchowych,
· wykorzystania do modelowania i symulacji off-line systemów operacji rozdrabiania i klasyfikacji.
Wyniki wymienionych badań stały się podstawą licznych opracowań naukowych dla przemysłu oraz opublikowanych przez pracowników Zakładu w renomowanych czasopismach naukowych w kraju i w świecie.
Pracownicy Laboratorium są autorami trzech skryptów i czterech monografii z dziedziny przeróbki surowców mineralnych. Laboratorium i wyposażenie Katedry służą w pełni potrzebom studentów. Każdy student niezależnie od zajęć kursowych, ma pełną możliwość zapoznania się z najważniejszymi metodami badania, przeróbki i wykorzystania surowców mineralnych. Studenci mają stworzone wszelkie warunki do wykonywania ciekawych prac badawczych w ramach prac dyplomowych. W Laboratorium są prowadzone ćwiczenia laboratoryjne z chemii ogólnej dla studentów kierunków geoinformatyka i górnictwo i geologia oraz z podstaw chemii dla kierunku bezpieczeństwo i higiena pracy.
Laboratorium prowadzi szeroką współpracę z licznymi placówkami badawczymi zarówno Wrocławia jak i wielu ośrodków w kraju i zagranicą, szczególnie w zakresie badań mineralogicznych i strukturalnych, analityki chemicznej, preparatyki chemicznej, elektrochemii. Istnieje szeroka współpraca ze wszystkimi ośrodkami zajmującymi się wykorzystaniem surowców mineralnych w kraju i z wieloma ośrodkami za granicą w szczególności z Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie, Politechniką Śląską w Gliwicach, Uniwersytetem M. Skłodowskiej-Curie w Lublinie, Instytutem Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie, Iowa State University, Ames, USA, University of California, Berkeley, USA.
Poza kontaktami naukowymi Laboratorium spełnia ważną rolę integrującą pracowników nauki i przemysłu, zajmujących się różnymi aspektami wykorzystania surowców mineralnych organizując coroczne ogólnopolskie sympozjum naukowe pt. Fizykochemiczne Problemy Mineralurgii. W sympozjum zawsze uczestniczą goście z zagranicznych ośrodków naukowych. Referaty zgłaszane na to sympozjum drukowane są w redagowanym przez pracowników zakładu czasopiśmie o takiej samej jak sympozjum nazwie: Physicochemical Problems of Mineral Processing, wydawanym od 1981 r. jako oficjalny periodyk (półrocznik) PAN, a od 1992 r. jako czasopismo ogólnopolskie wydawane przez Oficynę Wydawniczą Politechniki Wrocławskiej. Tradycja tego sympozjum i czasopisma wiąże się z pierwszym kierownikiem naszego zespołu prof. Januszem Laskowskim i sięga roku 1966, gdy w Politechnice Śląskiej w Gliwicach zorganizowano pierwsze seminarium o nazwie "Fizykochemiczne Problemy Przeróbki Kopalin". Od 1973 roku wydawanie czasopisma i organizacja sympozjów zwiazane są z Politechniką Wrocławską.
Laboratorium, gwarantując wysoki poziom profesjonalny, może podjąć się wykonania następujących badań:
· wzbogacania surowców mineralnych, półproduków i produktów odpadowych (rudy, odpady, pyły, szlamy, popioły, itp.) za pomocą flotacji, separacji magnetycznej, wzbogacania grawitacyjnego i elektrostatycznego, selektywnej koagulacji, flokulacji, aglomeracji olejowej i innych metod specjalnych - wszystko w celu opracowania podstaw technologii,
· oznaczenia wzbogacalności czystych minerałów oraz surowców mineralnych i odpadowych; oznaczenia flotowalności, dobór i optymalizacja zużycia odczynników flotacyjnych,
· pomiarów związanych z sedymentacją, klasyfikacją ziarnową, agregacją za pomocą koagulacji, flokulacji, metodami aglomeracyjnymi i innych,
· analizy składu ziarnowego cząstek o wielkości od wielkości pojedynczych mikrometrów do kilkuset milimetrów,
· pomiary pH, kąta zwilżania, mineralogii procesowej, kompleksowych analiz chemicznych i mineralogicznych, szczegółowych analiz uwolnienia minerałów,
· analiz działania przemysłowych systemów rozdrabiania i klasyfikacji surowców mineralnych, w szczególności optymalizacji parametrów systemowych, określenia kierunków i efektów ich modernizacji, kontroli jakości produków przeróbki,
· projektowania technologii przeróbki surowców mineralnych, zwłaszcza systemów rozdrabiania, przesiewania, klasyfikacji i wzbogacania,
· badań możliwości zagospodarowania stałych odpadów przemysłowych lub surowcowych, wraz z oceną skutków ekologicznych ich wykorzystania,
· standardowych badań surowców i produków przeróbki jak: analiza składu ziarnowego, radioaktywność materiałów (badania w kooperacji z licencjonowanymi laboratoriami) inne właściwości techniczne i fizyko-chemiczne,
· ocena energochłonności rozdrabiania materiałów kruchych.
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii
50-421 Wrocław, ul. Na Grobli 15
Budynek L-1 Geocentrum